Nhìn chung sỏi thận hình thành khi nước tiểu có nhiều chất tạo tinh thể (canxi, oxalate và axit uric) và không pha loãng được, hoặc khi nước tiểu thiếu chất ngăn chặn các tinh thể dính kết với nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
- Tắc nghẽn lưu thông mật ở trong gan: được coi là một trong những lý do hàng đầu dẫn đến sỏi thận.
- Thiếu nước. Nguyên nhân số một của sỏi thận đơn giản là không uống đủ nước. Ít nước làm tăng nồng độ các chất trong nước tiểu có thể tạo thành sỏi. Uống nhiều rượu, cà phê, trà đen và nước ngọt thay cho nước có thể dễ dàng dẫn đến mất nước mãn tính và sinh sỏi thận.
- Thiếu magiê. Khoáng chất này điều chỉnh hơn 300 phản ứng sinh hóa trong cơ thể, nhất là hấp thụ và đồng hóa canxi. Kể cả khi nạp nhiều canxi mà không có đủ magiê thì canxi sẽ không tiếp thu được, cơ thể vẫn thiếu canxi trong khi dư lượng canxi sẽ góp phần tạo ra sỏi thận, sỏi túi mật và ung thư.
- Ăn nhiều đường. Đường làm đảo lộn cân bằng khoáng chất trong cơ thể bởi nó can thiệp vào hấp thụ canxi và magiê. Nó cũng làm tăng đáng kể nồng độ axit uric trong máu, dẫn đến tổn thương mạch máu và sinh sỏi axit uric. Nhất là tiêu thụ các loại đường không lành mạnh trong thực phẩm và đồ uống là yếu tố chính góp phần sinh sỏi thận và sỏi mật ở trẻ em.
- Lười vận động. Lối sống ít vận động khiến xương phải giải phóng nhiều canxi vào máu và cũng làm tăng huyết áp. Cả hai yếu tố đều góp phần hình thành sỏi.
- Uống bổ sung canxi, ăn thực phẩm ít canxi. Hầu hết các bác sĩ đều khuyến cáo bệnh nhân sỏi thận nên tránh các thực phẩm giàu canxi vì nó là thành phần chính của hầu hết sỏi thận. Tuy nhiên, nghiên cứu khoa học mâu thuẫn với lời khuyên phổ biến này. Bởi canxi trong thực phẩm kết hợp với oxalate thực phẩm trong ruột, tránh cho cả hai thứ này bị hấp thụ vào máu. Ăn không đủ canxi làm oxalate dư thừa qua đường máu đến thận và kết hợp với canxi ở đó sinh ra tính thể canxi-oxalate rồi hóa thành sỏi. Mặt khác uống bổ sung canxi không đúng cách cũng tăng nguy cơ sỏi thận lên 20%, bởi canxi tốt nhất được hấp thụ vào cơ thể qua các thực phầm tự nhiên.
- Sử dụng một số dược phẩm như Lasix (furosemide), Topomax (topiramate) và Xenical, hoặc kết hợp một số loại thuốc Tây y , cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình lọc nước tiểu và dẫn đến hình thành sỏi thận.